Een plan is waar het mee begint. Welk spel kies je of heb je zelf een spel verzonnen. Zo is bij ons het eerste spel als grapje ontstaan op verzoek van een vriendin. Aangezien wij goed zijn in design hebben we meteen in een grafisch programma een mooi design gemaakt dat ook professioneel is. Daarna heeft het plan om er meer mee te doen een paar jaar in de kast gelegen.

Ontwerp, hoe en waaraan te denken

Voor het ontwerp van een spel maken afmetingen nog niet zoveel uit. Ontwerp het spel zoals het uitkomt en hoe jij denkt dat het het beste werkt. Het spelbord dat later wordt gemaakt kan elk formaat hebben. We kunnen een spelbord in 2 delen vouwen, rechthoekig of vierkant en indien groter ook nog in 4 delen vouwen.

Gebruik een goed programma om het design uit te werken en hou de kleuren goed in de gaten. Welke kleuren passen bij elkaar. Meest makkelijk is op Google te zoeken naar 'color palette' afbeeldingen. Dan heb je vaak een overzicht van kleuren die bij elkaar passen waar je uit kunt kiezen. Kleuren doen een boel, kies die met aandacht.

Hou op het spelbord ook rekening met dingen die verder bij het spel horen. Heb je kaartjes, denk dan na of je die op het spelbord wil hebben of niet.

Afmetingen, berekeningen voor de juiste verhoudingen

Voor het bepalen van de afmetingen van de doos ben je natuurlijk afhankelijk van het formaat spelbord. Het formaat spelbord is weer afhankelijk van het ontwerp en de keuze of en hoe je het spelbord vouwt. Wil je alleen een spelbord dan kun je volstaan door het in 1 geheel te maken zonder een scharnier. Wij leggen hier nu uit hoe de verhoudingen liggen bij een spelbord met 1 scharnier en een speldoos die erbij past.

Kies voor het spelbord ontwerp een grootte uit waarbij er per vlak voldoende ruimte is voor leesbare tekst en de hoeveelheid pionnen of figuren die je erop kwijt wil kunnen tijdens het spelen. Het spelbord bestaat uit een basis van karton met daarover aan 2 zijden een ontwerp gelijmd. De gebruikte materialen bespreken we in een ander hoofdstuk.
Ideaal en gangbaar is een spelbord basis van 2mm dik. Dat is stevig genoeg wanneer dit is beplakt aan de voor en achterzijde.
Als je de afmeting weet van het ontwerp (A) dan moet je voor de basis (B) een afmeting rondom aanhouden van ontwerp + 3 a 5 mm. Voor de achterkant van het spelbord (C) moet je een afmeting aanhouden van basis + 12 mm. Dit omdat de achterzijde rondom de basis wordt gelijmd en pas daarna lijm je het spel ontwerp aan de voorkant/bovenkant. Echter wanneer je een spelbord maakt dat aan 2 kanten bespeelbaar is dan is het om het even welke kant waar gekozen en gelijmd wordt.
De basis van het spelbord bestaat natuurlijk uit 2 keer de helft van ontwerp + 3 a 5 mm rondom (B1 en B2) wanneer er een scharnier moet komen.

Voor de speldoos is het weer van belang te weten hoe groot de basis (opgevouwen in ons geval) is. De speldoos (D) moet ongeveer 2 a 3 mm rondom groter zijn dan het (opgevouwen) spelbord (B) zodat dit er makkelijk in en uit genomen kan worden en niet heen en weer schuift. Let er dus op bij het bepalen van de afmeting of en hoe het spelbord is opgevouwen.
Op de speldoos komt de deksel (E) die weer rondom 2 mm groter moet zijn dan de doos. Dit om te zorgen dat de deksel soepel over de doos heen kan schuiven.
De dikte van de doos kun je natuurlijk ook zelf bepalen en hou daarmee rekening met wat je in de doos wil bewaren. Dus naast het spelbord ook kaartjes, pionnen, dobbelstenen en andere dingen die je erbij verzonnen hebt.

Hieronder zie je de afbeeldingen van hoe de afmetingen zich verhouden en hoe je de vorm moet snijden. Deze vormen zijn van belang om bij de assemblage alles goed stevig in elkaar te kunnen lijmen.

Materiaalkeuze, wat werkt het best

Alle materialen kun je bij ons bestellen

Als basis wordt vaak gewoon grijs vlak en massief karton gebruikt. Voor de doos en deksel is een dikte van 1 mm dik gangbaar (oftewel 600grams karton). En voor het spelbord is 2 mm gangbaar. Indien je maar 1 formaat wil bestellen dan kun je ook 2 platen van 1 mm op elkaar lijmen voor het spelbord.

Voor het ontwerp, zowel voor het spelbord voor en achter, als de doos en deksel kun je een poster ontwerpen en bestellen bij een (online) drukker. Bij de juiste drukker kun je deze ook betaalbaar per stuk bestellen. Zorg dat je alle ontwerpen op 1 poster laat passen en plaats de bestelling. Het ontwerp gewoon laten printen werkt vaak niet, een poster heeft toch een bepaalde afwerking waardoor deze duurzamer is.

Voor spelkaarten kun je het best 300 grams papier gebruiken en dit voor de duurzaamheid laten lamineren. Let op! Geen plastificeren maar lamineren! Anders krijg je een zeer goedkope uitstraling. Het kan wel even zoeken zijn welke printerij of drukker dit per stuk en betaalbaar wil en kan doen. En anders is het natuurlijk bij ons te bestellen.

Tijdens het zoeken naar het juiste materiaal voor de scharnieren van het spelbord zijn vele oplossingen de revue gepasseerd. Het materiaal moet duurzaam, voldoende scheurvast, flexibel en dun genoeg zijn. Gezocht is in de kleding branche, verschillende soorten tapes maar de oplossing was uiteindelijk even simpel als voor de hand liggend. Een dunne strook van de poster waar het ontwerp op is gedrukt.

Voor de lijm kun je verschillende producten gebruiken. Lijmstift en lijmspray dien je beide te gebruiken. Lijmspray voor de grote oppervlakken en lijmstift voor de kleinere oppervlakken. Beste is om industriële lijmen te gebruiken maar die zijn niet voor iedereen te bestellen. Wij hebben ze getest en zijn tot de conclusie gekomen dat goedkope lijmspray van bijvoorbeeld de Action ook werkt. Wel met een kleine kanttekening overigens, spuit beide te beplakken delen in zodat het een contactlijm wordt en hou de spray dun want deze lijm kan je ontwerp doorweken en dus laten bobbelen. Eenmaal gebobbeld krijg je dit niet meer strak en netjes.
Op lastige delen, of wanneer je lui bent, kun je ook een applicatiehouder gebruiken die een lijmstrook over je te lijmen delen trekt.

Uitvoering, het snijden en plakken

Na alle voorbereidingen is het nu zaak om alles tot een mooi product te assembleren. Neem hiervoor de tijd! Zeker met contactlijm kun je het maar 1 keer op de goede plek leggen en lijmen.

Snij het karton voor het spelbord, doos en deksel volgens de juiste maten (zie hierboven). Snijden werkt beter en mooier dan knippen! Gebruik hiervoor een scherp breekmes, een snijmat en een metalen lineaal. Wanneer je een snijmachine hebt dan werkt dat ook perfect alleen is niet elke snede hierop mogelijk.

Snij vervolgens het ontwerp helemaal uit de poster, incl. alle vouwvlakken. Let op! Je kunt niks bijsnijden, alleen eraf snijden dus controleer alles steeds 2 keer voordat je begint te snijden.

Voor het spelbord:

Plak indien nodig de 1 mm platen aan elkaar zodat je 2 mm dikke platen hebt. Vervolgens plak je met het scharnier (een cm dikke strook) beide zijden aan elkaar vast.
Breng spuitlijm aan op de buitenkant van het geassembleerde spelbord (de kant met het scharnier is de binnenkant). En breng vervolgens spuitlijm aan op de achterzijde van het ontwerp wat aan de achterkant van het spelbord moet komen. Positioneer de basis nu goed op het ontwerp en strijk alles luchtvrij glad en vast. Smeer nu met een lijmstift aan de binnenkant van het spelbord de randen in en plak het ontwerp rond de basis. Je hebt nu een stug bord gemaakt wat niet meer kan scharnieren.

Breng nu spuitlijm aan op de achterkant van het ontwerp van je bordspel en aan de binnenkant van het spelbord. Positioneer het ontwerp op het spelbord maar hou rekening met de afloop van 3 a 5 mm rondom. Centreer het ontwerp dus goed. Strijk vervolgens het ontwerp goed vast zonder luchtbellen.

Tot slot moet aan de achterkant (dus aan de andere kant van het scharnier) nog een snede gemaakt worden zodat het spelbord weer kan scharnieren. Doe dit zo recht mogelijk, snij niet te diep en vergeet de randen niet.

Je spelbord is nu klaar!!!

Voor de speldoos en de deksel:

Snij voorzichtig en niet te diep het karton op de vouwlijnen. Plak de randen vast met een klein stukje goede plakband. Enige doel is om de randen tijdelijk bij elkaar te houden dus plak zo klein mogelijk (de lijm pakt beter op het karton dan op de lijm.
De vorm van de doos en deksel moeten er nu uitzien zoals op het plaatje hiernaast.

Kies met welke kant je begint. De doos is de onderkant en kleiner dan de deksel (bovenkant). Pak het bijbehorende en uitgesneden ontwerp erbij. Controleer of dit volledig past op het gevouwen karton en controleer of alle snedes volledig en correct zijn gemaakt. Wanneer je zeker bent dat alles klopt dan kun je beginnen met lijmen.

Spuit het karton in en spuit daarna het ontwerp in met de lijmspray. Leg het ontwerp op de kop en heel voorzichtig positioneer je het karton op het ontwerp. Let op, dit moet meteen in 1 keer goed want verplaatsen kan niet meer. Druk het karton goed aan en begin nu met het omvouwen van de lange zijden aan de zijkant van het karton. De flap die aan de binnenkant van de doos/deksel komt kun je hierna beter met een lijmstift extra lijmen zodat deze beter blijft zitten. Alleen lijmspray is vaak niet afdoende. Wanneer de 2 lange zijden helemaal om het karton gevouwen zijn kun je de korte kanten verlijmen volgens dezelfde werkwijze. Let op dat je snel werkt zodat de lijm niet droog wordt en lijm alles zo strak en luchtvrij mogelijk.

Wanneer je de doos klaar hebt herhaal je bovenstaand voor de deksel en mocht je de deksel eerder klaar hebben dan herhaal je het bovenstaande voor de doos. Pas na het lijmen of de delen goed en soepel over elkaar heen schuiven.

En nu is ook je speldoos met deksel klaar!